ارزشیابی عملکرد نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی در ابعاد تربیت دینی (اعتقادی، عبادی) و اخلاقی بر اساس شاخص‌های سند تحول
مجری طرح: دکتر سیدکاظم اکرمی ؛ محمدرضا تمسکی مشاور آماری: دکتر محمدرضا فلسفی‌نژاد 97-1396 این تحقیق با اعتبار شورای عالی آموزش و پرورش انجام شده است.
چکیده
رسالت این تحقیق عبارت بود از «ارزشیابی عملکرد نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی در ابعاد تربیت دینی (اعتقادی، عبادی) و اخلاقی بر اساس شاخص‌های سند تحول»، نوع آن از نظر هدف، «تحقیق و توسعه» و از نظر جمع‌آوری داده‌ها؛ تحقیق توصیفی و مقطعی به‌شمار می‌رود. روش ارزشيابي آن تلفیقی از روش ارزشیابی:« مبتني بر نظر متخصصان» داخل و خارج آموزش و پرورش، شامل تحلیل انتقادی متخصصان و روش ارزشيابي هدفمحور میباشد.
حجم نمونه جهت خودسنجی دانش‌آموزان سال سوم توسطه 2 کشور، 902=n نفر و برای همسال‌سنجی 901=n نفر تعیین شد تا یافته‌ها به جامعه آماري دانش‌آموزان ( 1110016 نفر) قابل تعمیم باشد و حجم نمونه مدیران/ معاونین در عمل جهت رسیدن به اشباع به40 نفر ارتقاء یافت. روش نمونه‌گيري دانش‌آموزان و دوستان آنها خوشه‌ای چندمرحله‌اي و روش نمونه‌گیری مدیران هدفمند بود.
پس از ملاحظه ابزارها توسط چند دبیر و چند دانش‌آموز و پس از بررسی کیفی آنها به روش دلفی توسط متخصصان تعلیم و تربیت، هر دو ابزار واجد «اعتبار صوری» و «روايي محتوايي»از نوع کیفی شد و جهت احراز روايي ملاكي، از روايي(اعتبار) همزمان استفاده گردید. چون رابطه بین دو خصیصه متفاوت کم (556/.) و رابطه بین هر چهار حالت خصیصه واحد زیاد (732/. تا 875/.) بود؛ بنابراین آزمون‌ها دارای روايي سازه، از نوع همگرا و واگرا (تشخیصی) بود. همچنین با اجرای مقیاس‌بندی چندبعدی در SPSS؛ روایی سازه بار دیگر با مشاهده نمودار و آماره‌های استرس و برازش نسبتأ خوب احراز گردید (یعنی مدل نظری حاصل از تحلیل محتوا با مدل تجربی فراهم آمده از دیدگاه متخصصان سازگاری خوبی دارد). پایایی کل ابزار خودسنجی نیز توسط آلفای کرونباخ به میزان 964. و بالاخره روایی داده‌های کیفی در حین اجرای طرح همسوسازي (مثلثسازي)، مدل همگرا احراز گردید.
در مرحله اول ابعاد سه‌گانه، مولفه‌های سیزده‌گانه و شاخص‌های تربیت دینی ( اعتقادی، عبادی) و اخلاقی نوزده‌گانه با تحلیل محتوای کیفی سند تحول (و مبانی نظری آن) و برنامه درسی ملی؛ به‌کمک متخصصان تعلیم و تربیت داخل و خارج آموزش و پرورش تدوین گردید و در مرحله دوم از تربیت دینی (اعتقادی، عبادی) و اخلاقی دانش‌آموزان سال سوم متوسطه 2 کشور ارزشیابی به عمل آمد. دانش‌آموزان از هر سه نوع تربیت در هر چهار حیطه شناخت، گرایش، اراده و عمل نمره تربیت اعتقادی (3.5±16.8-16)، عبادی/فقهی (2.5±17-16.6) و اخلاقی (2.4±16-15.7) را در بازه نمرات 0 تا 20،کسب کردند. در مقایسه پنج استان توسط آزمون آماری «برآورد فاصله اطمینان(t) برای میانگین جامعه»، با 95% اطمینان تفاوت تربیت‌های سه‌گانه معنادار بوده و در آزمونهای تعقیبی به ترتیب مدارس استان‌های خراسان جنوبی، «بوشهر و مازندران»، «همدان و تهران» از تربیت اعتقادی، عبادی و اخلاقی بالاتری برخوردار بودند. همچنین با 95% اطمینان مدارس محروم در اغلب موارد از نظر تربیت دینی و اخلاقی هم نسبت به مدارس برخوردار و نیمه‌برخوردار عقب‌تر هستند. اما بین تربیت دینی و اخلاقی دخترها و پسرها تفاوت معنادار نبود.
کلیدواژه
ارزشیابی عملکرد، نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی، تربیت دینی (اعتقادی، عبادی) و اخلاقی، اسناد تحول بنیادین
برای دریافت فایل کامل مقاله با واحد پژوهش تماس بگیرید .